Hoe kan je een verkoudheid behandelen of voorkomen?

Een loopneus, vervelende keelpijn, een schraal hoestje: verkouden zijn is geen pretje. Gelukkig zijn er verschillende manieren om de symptomen van een verkoudheid te verlichten. Door jouw immuunsysteem te ondersteunen, kan je bovendien ook de kans op een verkoudheid verminderen. Hoe je een verkoudheid het best kan behandelen en voorkomen, lees je in dit artikel.

Laatste update: 9 november 2021.

Wat is verkoudheid?  

Een verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in de neus, keel en bijholten. Zo’n ontsteking brengt vervelende klachten zoals niezen, hoesten, een loopneus en een pijnlijke keel met zich mee. De ernst van jouw verkoudheidssymptomen is afhankelijk van het soort verkoudheidsvirus waarmee je besmet bent.

De incubatietijd (de tijd tussen besmetting en symptomen) van een verkoudheid is gemiddeld 2 tot 3 dagen. Bij een typische verkoudheid krijg je meestal een paar dagen na het infectiemoment last van een scherp gevoel in de keel. Daarna krijg je last van je neus en vaak ook griepachtige verschijnselen zoals rillingen, een zwaar gevoel in het hoofd en een algemeen slecht gevoel. In de laatste fase van een verkoudheid heb je vaak een vervelende hoest. 

Waar wordt verkoudheid door veroorzaakt?

Een verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus, waarvan het rhinovirus het meest voorkomende is¹. Meer dan 200 verschillende virustypes kunnen een verkoudheid veroorzaken. Dat is ook de reden waarom er geen vaccin voor bestaat. Het virus wordt doorgegeven van mens op mens. Een verkoudheid is dus besmettelijk. Meestal merken we niet dat we in contact zijn gekomen met een verkoudheidsvirus, omdat ons immuunsysteem de virussen opruimt zonder symptomen te veroorzaken. 

De sterkte van het immuunsysteem is meteen ook de reden waarom de een meerdere verkoudheden per jaar heeft, terwijl de ander er zelden of nooit last van heeft. Baby’s en oudere mensen zijn het meest vatbaar omdat zij over het algemeen een lagere weerstand hebben. Het versterken van je immuunsysteem is dus belangrijk om een verkoudheid te voorkomen. 

Hoe lang duurt verkoudheid en kan je er sneller van genezen?

Een verkoudheid duurt gemiddeld zo’n 10 dagen, al kan je het herstelproces wel versnellen. Hoe kom je snel van een verkoudheid af? Deze 4 tips tegen verkoudheid kunnen helpen:

1. Neem rust. Dit is onze eerste en meteen ook belangrijkste tip. Zeg je afspraken af, blijf thuis, slaap voldoende, vermijd stress en doe het rustig aan. Ook sporten is geen goed idee. 
2. Help jouw immuunsysteem een handje. Dit doe je door gezond en gevarieerd te eten. Supplementen kunnen een goede aanvulling zijn. Van onder meer vitamine C, vitamine D, selenium en zink is bewezen dat ze het immuunsysteem ondersteunen. Onderzoek toonde aan dat vooral vitamine C en zink de duur van een verkoudheid kunnen inkorten². 
3. Blijf warm. Langdurig koud hebben, is niet goed voor je immuunsysteem. Probeer jezelf dus lekker warm te houden. Een kersenpitkussen kan daarbij een goede hulp zijn. Een korttijdige blootstelling aan kou, zoals een koude douche, kan dan weer geen kwaad voor je immuunsysteem. Integendeel, onderzoek vond aanwijzingen dat acute kou je afweer juist kan versterken. Toch lijkt het geen goed idee om als je al verkouden bent, een koude douche te nemen.  
4. Drink voldoende. Door voldoende vocht in te nemen, blijf je gehydrateerd en kunnen afvalstoffen (zoals slijmpjes) makkelijker en sneller jouw lichaam verlaten. Je drinkt het best gewoon (fruit)water of een lekkere kop thee. Dat laatste helpt je bovendien ook warm te blijven.  

Wat te doen tegen symptomen bij verkoudheid? 

Naast de bovenstaande tips om ze snel mogelijk te herstellen, zijn er gelukkig ook een aantal dingen die je kunt doen om de symptomen van een verkoudheid te verminderen: 

1. Heb je last van een loopneus of verstopte neus door een verkoudheid? Dan kan neusspray verlichting bieden. Neussprays werken in op de bloedvaatjes van jouw neus, waardoor je vrijer kan ademen.
2. Ook door te stomen kan je jouw verkoudheidsklachten verminderen. Stomen is het inademen van warme waterdamp, wat vooral bij neusverstopping gunstig kan zijn. 
3. Last van een vervelend hoestje? Onderzoek toonde aan dat honing verlichting kan bieden bij hoest³. 
4. Vitamine C zou niet alleen de duur van een verkoudheid kunnen inkorten, het helpt ook bij het verminderen van de symptomen⁴.
5. Ook bepaalde kruiden kunnen helpen bij verkoudheidssymptomen. Zo wordt echinacea vaak ingezet om de luchtwegen te verlichten. 

Kun je verkoudheid voorkomen? 

Heb je vaak last van (langdurige) verkoudheden en wil je weten of je dat kan voorkomen? Een verkoudheid helemaal voorkomen, is helaas niet mogelijk, want je hebt het vaak niet allemaal zelf in de hand. Je kan wel een paar dingen doen om de kans op een verkoudheid te verminderen:

1. Op oppervlakken die vaak worden aangeraakt (deurknoppen, lichtschakelaars, kranen…) zitten vaak verkoudheidsvirussen. Die dingen niet aanraken, is geen optie, maar door vaak je handen te wassen (met warm water en handzeep), die oppervlakken regelmatig te ontsmetten en minder vaak je gezicht aan te raken, kan je het besmettingsgevaar wel beperken. 
2. Wees wat extra voorzichtig als je met anderen samen bent. Zorg bijvoorbeeld voor voldoende ventilatie in de ruimte en probeer persoonlijke items (denk aan je smartphone, maar bijvoorbeeld ook je toetsenbord) zo weinig mogelijk met anderen te delen.
3. Zorg met een algeheel gezonde levensstijl voor een sterk immuunsysteem⁵. Beweeg regelmatig, vermijd stress, slaap voldoende en zorg voor een evenwichtig en gevarieerd dieet. Een onderzoek wees bijvoorbeeld uit dat wie regelmatig beweegt in de winter, 46% minder kans heeft op een verkoudheid. Supplementen die je weerstand versterken, zoals vitamine C en vitamine D, kunnen ook een goede aanvulling zijn ter preventie van verkoudheden. 

Tot slot

Een verkoudheid is geen pretje, maar gelukkig zijn er genoeg manieren om de symptomen te verlichten en de duur van je verkoudheid in te korten. Ook de kans op het krijgen van een verkoudheid kan je met bovenstaande tips verminderen. 

Heb je een verkoudheid en worden de symptomen plots erger? Heb je last van hevige koorts, pijn op de borst of ben je kort van adem? Of heb je last van een chronische verkoudheid? Dan is het goed om contact op te nemen met jouw huisarts. Ook wanneer je een andere medische aandoening zoals diabetes, een long- of nierziekte hebt, neem je het best contact op met je huisarts.