Hoelang moet je borstvoeding geven?
Wanneer weet je of het tijd is om te stoppen met borstvoeding? Na 6 maanden, 1 jaar of juist zolang je kindje het zelf wil? Er is geen one-size-fits-all-antwoord en dat maakt het soms best verwarrend. Misschien merk je dat je lichaam behoefte heeft aan rust of dat je kindje minder interesse toont. Wat de reden ook is, het is een persoonlijke beslissing die je het beste maakt op basis van je eigen gevoel en betrouwbare informatie.
In dit artikel lees je wat de aanbevelingen zijn, welke signalen kunnen helpen bij het maken van een keuze en hoe je op een zachte, natuurlijke manier kunt afbouwen zodat het goed voelt voor jullie allebei.
Hoelang ga ik mijn kind borstvoeding geven?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en veel andere gezondheidsorganisaties raden aan om binnen het eerste uur na de geboorte te beginnen met borstvoeding en de eerste 6 maanden uitsluitend borstvoeding te geven (alleen moedermelk).1-5
Gedurende deze periode levert alleen moedermelk alle voedingsstoffen die je baby nodig heeft om te groeien en zich te ontwikkelen.2 Het kan ook een hele reeks gezondheidsvoordelen bieden voor zowel mama als baby, van een betere bescherming tegen veelvoorkomende kinderinfecties tot het mogelijk reguleren van je stemming (dankzij de afgifte van oxytocine) en het verlichten van stress.6,7
Vanaf ongeveer 6 maanden raadt de WHO aan om vaste voeding te introduceren en tegelijkertijd door te gaan met borstvoeding, wat 2 jaar of langer kan duren als dit zowel de ouder als het kind goed uitkomt.1-3 In veel culturen is langdurige borstvoeding heel normaal. Doorgaan zolang het goed voelt, kan een gevoel van verbondenheid en kracht geven, zowel voor moeder als kind.8-11
Wanneer stoppen met borstvoeding
De beslissing om te stoppen met borstvoeding is zeer persoonlijk en er is geen universeel ‘juist’ moment. Uiteindelijk is het aan jou om de keuze te maken op basis van wat voor jou en je kind het beste voelt.12
Sommige moeders stoppen om verschillende redenen voor 6 maanden met borstvoeding en schakelen hun baby over op zuigelingenvoeding, terwijl anderen een jaar lang doorgaan voordat ze na 12 maanden koemelk introduceren.12,13 Sommige moeders gaan door met het geven van borstvoeding tot de peuterleeftijd en daarna.3
Voor sommigen werkt gecombineerde voeding (zowel moedermelk als flesvoeding) goed of ze kiezen ervoor om moedermelk af te kolven zodat familieleden of verzorgers kunnen helpen met voeden. Vooral handig als ze aan het werk gaan of een opleiding gaan volgen.14,15
Het is belangrijk om te onthouden dat het belangrijkste is wat voor jou en je gezin goed voelt. Probeer je niet schuldig of beschaamd te voelen over de keuzes die je maakt. Of je nu besluit te stoppen met borstvoeding omdat het voor jou genoeg is, of juist doorgaat omdat jij je daar goed bij voelt: het belangrijkste is dat jij kiest wat bij jou past.16,17
Onderzoeken tonen aan dat vrouwen om verschillende redenen kiezen om te stoppen met borstvoeding, waaronder bezorgdheid over de melkvoorraad, de gewichtstoename van de baby, terugkeer naar werk of opleiding en problemen zoals pijnlijke tepels, gezwollen borsten of een gebrek aan steun van familie en vrienden.13,18,19
Veel moeders vertellen soms over emoties rondom hun borstvoedingservaring en delen hun gevoelens van schuld, spijt of verdriet over het feit dat ze hun baby niet langer borstvoeding hebben kunnen geven.20
Als je overweegt te stoppen met borstvoeding om een van de bovenstaande redenen, maar er toch mee door wilt gaan, kun je verloskundige, gynaecoloog of borstvoedingsdeskundige je hulp bieden en manieren voorstellen om deze uitdagingen te overwinnen.21
Tekenen dat je baby klaar is om met vaste voeding te beginnen
Vanaf 6 maanden kun je je baby vast voedsel laten eten, maar hij krijgt nog steeds de meeste calorieën en voedingsstoffen uit moedermelk of zuigelingenvoeding.22,23
Elk kind ontwikkelt zich anders. Sommige baby's hebben al tekenen dat ze klaar zijn voor de vaste voeding, terwijl anderen meer tijd nodig hebben. Er zijn 3 veelvoorkomende tekenen dat je baby klaar is voor vaste voeding:22
- Zonder hulp rechtop kunnen zitten met een stabiel hoofd.
- Interesse hebben in voedsel en de coördinatie om het op te pakken en in de mond te stoppen.
- Voedsel in de mond kunnen houden en doorslikken zonder het uit te spugen.
Gedrag als vuistjes kauwen, 's nachts meer wakker worden dan normaal of extra melk willen, is normaal. Het zijn niet noodzakelijkerwijs tekenen dat je baby klaar is om met vaste voeding te beginnen.22
Hoe te stoppen met borstvoeding
Als je borstvoeding wilt afbouwen, is een rustige, stapsgewijze aanpak meestal het prettigst. Naarmate je kind geleidelijk meer vaste voeding eet, zul je vaak merken dat hij of zij minder vaak en/of korter wil drinken, een natuurlijk moment om het voeden geleidelijk af te bouwen.24
Je kunt hun signalen blijven volgen en borstvoeding geven als ze tekenen van honger vertonen. Als ze minder geïnteresseerd lijken in borstvoeding na het eten van vaste voeding, probeer dan moedermelk aan te bieden vóór andere voedingsmiddelen om ervoor te zorgen dat ze nog steeds de voedingsvoordelen van moedermelk binnenkrijgen. Moedermelk blijft een belangrijke bron van voedingsstoffen, zelfs na de introductie van vaste voeding.24
Tussen 12 en 24 maanden kunnen de borstvoedingsgewoonten van je kleintje veranderen. Sommigen blijven voor een groot deel van hun voeding afhankelijk van moedermelk, terwijl anderen de voorkeur geven aan borstvoeding op specifieke tijdstippen, zoals 's ochtends of voor het slapengaan.24 Naarmate je minder vaak borstvoeding geeft, zal je melkvoorraad zich op natuurlijke wijze aanpassen en na verloop van tijd afnemen.25
Tussen 12 en 24 maanden kunnen de borstvoedingsgewoonten van je kleintje veranderen. Sommigen blijven voor een groot deel van hun voeding afhankelijk van moedermelk, terwijl anderen de voorkeur geven aan borstvoeding op specifieke tijdstippen, zoals 's ochtends of voor het slapengaan.24 Naarmate je minder vaak borstvoeding geeft, zal je melkvoorraad zich op natuurlijke wijze aanpassen en na verloop van tijd afnemen.25
Voor veel kinderen gebeurt het afbouwen geleidelijk naarmate ze groeien en meer vast voedsel eten. Deze geleidelijke aanpak helpt problemen zoals stuwing en mastitis voorkomen.26,27
Begin met het geleidelijk afbouwen van 1 borstvoedingsmoment tegelijk, bijvoorbeeld een voeding overdag. Spreid dit afbouwen uit over meerdere weken, zodat jullie beiden kunnen wennen aan het nieuwe ritme.28 Vervang borstvoedingssessies door knuffelen, het lezen van boeken of rustige tijd samen om jullie band te behouden terwijl jullie beiden aan deze nieuwe fase wennen.29
Overgang van borstvoeding naar flesvoeding
Wil of moet je borstvoeding combineren met flesjes afgekolfde melk of flesvoeding, bijvoorbeeld om de zorg voor het voeden te kunnen delen? Dan kan gemengd voeden een fijne oplossing zijn. Deskundigen raden aan om de eerste 6-8 weken na de geboorte uitsluitend borstvoeding te geven om je melkvoorraad op peil te brengen voordat je begint met gemengde voeding.30
Als je baby jonger is dan 12 maanden en je wilt of moet beginnen met flesvoeding, dan kan een geleidelijke overgang helpen om te wennen aan de nieuwe smaak en textuur.12 Je baby heeft alleen standaard flesvoeding nodig tot zijn 1e verjaardag.12
Hier zijn enkele tips om die overgang gemakkelijker te maken:12,30-32
- Begin langzaam. Vervang één borstvoedingssessie per dag door flesvoeding. Het kan ongeveer 5-7 dagen duren voordat je borsten gewend zijn aan het stoppen met voeden. Je kunt het proces dan herhalen door de volgende borstvoeding te laten vallen.
- Meng moedermelk en flesvoeding. Een beetje flesvoeding mengen met afgekolfde moedermelk kan baby's helpen om geleidelijk aan de smaak van flesvoeding te wennen.
- Overweeg timing met vaste voeding. Misschien kun je beginnen met het introduceren van flesvoeding rond de tijd dat je kleintje vast voedsel begint te ontdekken, op ongeveer 6 maanden. Na 12 maanden kun je koemelk introduceren als je kind geen koemelkeiwitallergie heeft.
- Houd er rekening mee dat sommige baby's tijd nodig hebben om aan een fles te wennen. Voor baby's ouder dan 6 maanden kan een beker een optie zijn als ze niet willen drinken.33
Je melkvoorraad beheren tijdens het afbouwen
Als je de borstvoedingssessies afbouwt, zal je melkvoorraad op natuurlijke wijze afnemen. Geleidelijk afbouwen helpt problemen zoals gevoelige borsten en stuwing voorkomen.27
Hier volgen enkele handige tips om ongemak te verhelpen als het zich voordoet:27,34,35
- Met de hand kolven. Als je last hebt van een opgeblazen gevoel, kun je een beetje melk met de hand kolven om de druk te verlichten. Druk slechts een klein beetje met de hand uit, want als je te veel uitdrukt, geeft dit het signaal aan je lichaam om meer melk te produceren.
- Gebruik een koud kompres ter verlichting. Het aanbrengen van een koud kompres of gekoelde koolbladeren op je borsten kan de zwelling verminderen en verlichting geven als je borsten gezwollen zijn. Er is niet genoeg bewijs om aan te tonen dat deze methode de melkproductie vermindert. Het kan echter wel het comfort verbeteren door ontstekingen te verminderen.
- Draag ondersteunende beha's. Een goed passende beha kan de gevoeligheid verminderen terwijl je lichaam zich aanpast.
Tips voor moeders om te stoppen met borstvoeding
Stoppen met borstvoeding kan een heel emotionele tijd zijn. Borstvoeding is tenslotte veel meer dan calorieën aan je baby geven, maar het beëindigt de band met je baby niet. Probeer in plaats daarvan verbonden te blijven door knuffels, nieuwe routines en speeltijd.7,36-40
Vergeet tot slot niet om goed voor jezelf te zorgen. Wees lief voor jezelf, want je lichaam en geest passen zich aan in een tempo dat voor jou goed voelt. Praten met andere moeders of lid worden van een steungroep, kan troost en geruststelling bieden terwijl je deze veranderingen doormaakt.41
Tot slot: luister naar jezelf en naar je kindje
Er bestaat geen perfecte timing of vaste regel voor wanneer je moet stoppen met borstvoeding. Wat telt, is wat goed voelt voor jou en je kind. Misschien wil je rustig afbouwen na een paar maanden of geef je liever borstvoeding tot je kind peuter is. Beide keuzes zijn waardevol en juist als ze bij jullie passen. Door stap voor stap af te bouwen, goed naar je baby te kijken en jezelf de ruimte te geven, kun je deze overgang op een zachte manier vormgeven. En onthoud: stoppen met borstvoeding betekent niet het loslaten van nabijheid. Liefde, comfort en verbondenheid blijven in elke vorm van zorg.
Disclaimer: Het advies in dit artikel is alleen ter informatie en mag niet in de plaats komen van medische zorg. Neem contact op met je huisarts of zorgverlener voordat je supplementen, behandelingen of remedies probeert. Voedingssupplementen mogen niet worden gebruikt ter vervanging van een gevarieerde en evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl.
- Grummer‐Strawn, L. M., Zehner, E., Stahlhofer, M., Lutter, C., Clark, D., Sterken, E., ... & WHO/UNICEF NetCode. (2017). New World Health Organization guidance helps protect breastfeeding as a human right. Maternal & child nutrition, 13(4), e12491. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/mcn.12491
- World Health Organization. (2019). Exclusive breastfeeding for optimal growth, development and health of infants. World Health Organization. https://www. who. int/elena/titles/exclusive_breastfeeding/en/. Published. https://www.who.int/tools/elena/interventions/exclusive-breastfeeding
- Marriott, B. P., White, A., Hadden, L., Davies, J. C., & Wallingford, J. C. (2012). World Health Organization (WHO) infant and young child feeding indicators: associations with growth measures in 14 low‐income countries. Maternal & child nutrition, 8(3), 354-370. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1740-8709.2011.00380.x
- Meek JY, Noble L. Policy statement: Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics. 2022;150(1):e2022057988. https://doi.org/10.1542/peds.2022-057988
- Walsh, D. (2011). A review of evidence around postnatal care and breastfeeding. Obstetrics, Gynaecology & Reproductive Medicine, 21(12), 346-350. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1751721411001709
- Binns, C., Lee, M., & Low, W. Y. (2016). The long-term public health benefits of breastfeeding. Asia Pacific Journal of Public Health, 28(1), 7-14. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1010539515624964
- Modak A, et al. The Psychological benefits of breastfeeding: Fostering maternal well-being and child development. Cureus. 2023;15(10):e46730. https://doi.org/10.7759/cureus.46730
- McKinney CO, et al. Racial and ethnic differences in breastfeeding. Pediatrics. 2016;138(2):e20152388. https://doi.org/10.1542/peds.2015-2388
- Scott J, et al. Determinants of continued breastfeeding at 12 and 24 months: Results of an Australian cohort study. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(20):3980. https://doi.org/10.3390/ijerph16203980
- Thompson AJ, et al. “Surely you’re not still breastfeeding”: A qualitative exploration of women’s experiences of breastfeeding beyond infancy in the UK. BMJ Open. 2020;10(5):e035199. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2019-035199
- Groleau D, et al. Empowering women to breastfeed: Does the Baby Friendly Initiative make a difference? Matern Child Nutr. 2016;13(4):e12370. https://doi.org/10.1111/mcn.12370
- Panzardi, A., Bernardi, M. L., Mellagi, A. P., Bierhals, T., Bortolozzo, F. P., & Wentz, I. (2013). Newborn piglet traits associated with survival and growth performance until weaning. Preventive Veterinary Medicine, 110(2), 206-213. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167587712003935
- Gianni M, et al. Breastfeeding difficulties and risk for early breastfeeding cessation. Nutrients. 2019;11(10):2266. https://doi.org/10.3390/nu11102266
- Papadopoulos NG, et al. Mixed milk feeding: A new approach to describe feeding patterns in the first year of life based on individual participant data from two randomised controlled trials. Nutrients. 2022;14(11):2190. https://doi.org/10.3390/nu14112190
- Becker GE, et al. Methods of milk expression for lactating women. Cochrane Database Syst Rev. 2016;2016(9):CD006170. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006170.pub5
- Jackson L, et al. Guilt, shame, and postpartum infant feeding outcomes: A systematic review. Matern Child Nutr. 2021;17(3):e13141. https://doi.org/10.1111/mcn.13141
- Grattan RE, et al. Perceived pressure to breastfeed negatively impacts postpartum mental health outcomes over time. Front Public Health. 2024;12:1357965. https://doi.org/10.3389/fpubh.2024.1357965
- Odom EC, et al. Reasons for earlier than desired cessation of breastfeeding. Pediatrics. 2013;131(3):e726–32. https://doi.org/10.1542/peds.2012-1295
- Westerfield, K. L., Koenig, K., & Oh, R. (2018). Breastfeeding: common questions and answers. American family physician, 98(6), 368-376. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2018/0915/p368.html
- Leurer DM, Misskey E. The psychosocial and emotional experience of breastfeeding. Glob Qual Nurs Res. 2015;2:233339361561165. https://doi.org/10.1177/2333393615611654
- Amir, L. H., & Bearzatto, A. (2016). Overcoming challenges faced by breastfeeding mothers. Australian family physician, 45(8), 552-556. https://search.informit.org/doi/abs/10.3316/informit.243363681828947
- Borowitz, S. M. (2021). First bites—why, when, and what solid foods to feed infants. Frontiers in pediatrics, 9, 654171. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fped.2021.654171/full
- Fewtrell M, et al. Complementary feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2017;64(1):119–32. https://doi.org/10.1097/MPG.0000000000001454
- Kent, J. C. (2007). How breastfeeding works. Journal of midwifery & women's health, 52(6), 564-570. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S152695230700164X
- Lessa A, et al. Does early introduction of solid feeding lead to early cessation of breastfeeding? Matern Child Nutr. 2020;16(4):e12944. https://doi.org/10.1111/mcn.12944
- Blackmon MM, et al. Acute mastitis. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557782/
- Zakarija-Grkovic I, Stewart F. Treatments for breast engorgement during lactation. Cochrane Database Syst Rev. 2020;9(9):CD006946. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006946.pub4
- Jain, P. How and when to stop breastfeeding your baby. https://www.myupchar.com/en/childcare/tips-to-stop-breastfeeding
- Winston R, Chicot R. The importance of early bonding on the long-term mental health and resilience of children. London J Prim Care. 2016;8(1):12–4. https://doi.org/10.1080/17571472.2015.1133012
- Dutta, S., Saini, S., & Prasad, R. (2014). Changes in preterm human milk composition with particular reference to introduction of mixed feeding. Indian pediatrics, 51, 997-999. https://link.springer.com/article/10.1007/s13312-014-0545-2
- Verduci E, et al. Which milk during the second year of life: A personalized choice for a healthy future? Nutrients. 2021;13(10):3412. https://doi.org/10.3390/nu13103412
- Shaker, I., Scott, J. A., & Reid, M. (2004). Infant feeding attitudes of expectant parents: breastfeeding and formula feeding. Journal of advanced nursing, 45(3), 260-268. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2648.2003.02887.x
- Harrison M, Dewey K. Feeding infants and children from birth to 24 months: Summarizing existing guidance. Existing Recommendations on how to feed. National Academies Press (US); 2020. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK561307/
- Shah R, et al. Physiology, breast milk. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539790/
- Leung, S. S. (2016). Breast pain in lactating mothers. Hong Kong Medical Journal, 22(4), 341. https://www.hkmj.org/system/files/hkmj154762.pdf
- Krol KM, Grossmann T. Psychological effects of breastfeeding on children and mothers. Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforschung Gesundheitsschutz. 2018;61(8):977–85. https://doi.org/10.1007/s00103-018-2769-0
- Gonzales Jr AM, Tejero LMS. Concept analysis of maternal-infant attachment during the weaning process. Belitung Nurs J. 2022;8(5):381–8. https://doi.org/10.33546/bnj.2178
- Fancourt D, Perkins R. The effects of mother–infant singing on emotional closeness, affect, anxiety, and stress hormones. Music & Science. 2018;1. https://doi.org/10.1177/2059204317745746
- Karakaş NM, Dagli FS. The importance of attachment in infant and influencing factors. Turk Pediatri Ars. 2019;54(2):76–81. https://doi.org/10.14744/TurkPediatriArs.2018.80269
- Yogman M, et al. The power of play: A pediatric role in enhancing development in young children. Pediatrics. 2018;142(3):e20182058. https://doi.org/10.1542/peds.2018-2058
- Rodríguez-Gallego I, et al. Impact and effectiveness of group strategies for supporting breastfeeding after birth: A systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(5):2550. https://doi.org/10.3390/ijerph18052550
