Manukahoning: onzin of niet? De zoete, wetenschappelijke waarheid
De wereld van voeding zit vol met superfoods en trendy ingrediënten, waar manukahoning zeker onderdeel van uitmaakt. Van mogelijk genezende eigenschappen tot z’n mysterieuze herkomst: manukahoning is een hot topic. Maar wat is er nu eigenlijk waar? In dit artikel analyseren we het beschikbare wetenschappelijke onderzoek om een nuchtere blik te werpen op de zin en onzin van manukahoning.
Wat is manukahoning?
Manukahoning wordt geproduceerd door bijen die nectar verzamelen uit de bloemen van de manukastruik (Leptospermum scoparium), die voornamelijk in Nieuw-Zeeland groeit. Wat deze honing zo bijzonder maakt, is de aanwezigheid van methylglyoxal (MGO), een stof die van nature voorkomt in de nectar van de manukabloem. Dit geeft manukahoning zijn unieke smaak en bijzondere eigenschappen.
Wat is het verschil tussen manukahoning en andere honing?
Het belangrijkste verschil tussen manukahoning en reguliere honing is het MGO-gehalte dat in manuka te vinden is. De aanwezigheid van MGO geeft manukahoning een bredere reeks biologische activiteiten.1 Iets wat in andere honingsoorten veel minder of niet het geval is. Dit is wat manukahoning zo aantrekkelijk maakt voor liefhebbers van natuurlijke remedies.
Waarom is manukahoning zo duur?
Manukahoning is over het algemeen duurder dan andere honingsoorten en dat heeft met een combinatie van verschillende factoren te maken:
- Echte manuka is gecertificeerd, maar aan dat certificaat is een prijskaartje verbonden. Manuka moet namelijk verplicht een bepaalde MGO-waarde hebben alvorens je het echt gecertificeerde manuka mag noemen.
- Omdat de manukastruik vaak in onherbergzame gebieden groeit, zijn er vaak helikopterkosten aan het oogsten van de honing verbonden.
- De manukastruik bloeit slechts een paar weken per jaar, dus is de oogst sterk afhankelijk van het weer.
- Manuka is, in vergelijking met andere soorten honing, een zeldzaam product. Zo wordt er per jaar wereldwijd ongeveer 2 miljoen ton honing geproduceerd, waarvan amper 1800 ton manukahoning is.
- Omdat manuka in Nieuw-Zeeland wordt gemaakt, zijn daar hogere transportkosten (en importkosten) aan verbonden.
De zin van manukahoning
De eerste onderzoeken naar manukahoning werden eind jaren 80 al verricht door professor Peter Molan2, een biochemicus die bekend is door zijn onderzoek naar honing en in het bijzonder manukahoning. Hij stelde toen al vast dat manukahoning een krachtige antimicrobiële werking heeft. Het duurde echter tot 2008 voor onderzoekers ontdekten dat MGO verantwoordelijk was voor deze eigenschappen.1
Dankzij MGO is manuka werkzaam tegen heel wat microben, zelfs tegen bacteriën die resistent zijn voor antibiotica. Er is nog geen enkel geval van resistentie tegen manuka bekend, zelfs niet als die situatie in een laboratorium wordt gecreëerd.3,4 Onderzoek heeft aangetoond dat manuka onder meer effectief was bij:
- Bacteriële infecties.4
- Wondzorg.5,7
- Tandplak en tandvleesontsteking.6
De onzin van manukahoning
Bovenstaande studies zijn gebeurd in een setting waarbij manuka op de plek van de bacteriën werd aangebracht, bijvoorbeeld op een wond. Bij het eten van manukahoning komt het in de maag terecht, waar de antibacteriële werking niet bewezen is.
Volgens onderzoeken zijn er nog andere voordelen verbonden aan het eten van honing. Zo zou honing kunnen helpen bij keelpijn8 en als prebioticum de goede bacteriën in onze darmen ondersteunen9, maar dat zijn onderzoeken met gewone honing, niet specifiek met manukahoning. Op basis van die studies zou je dus evengoed voor reguliere honing kunnen kiezen.
Veel marketingboodschappen claimen dat (manuka)honing een anti-agingmiddel is tegen zowat alle kwalen: van anti-kankereigenschappen tot de verlaging van cholesterol, van het verbeteren van de slaap tot de verlichting van hooikoorts. Dit zijn echter allemaal stellingen waar nog geen wetenschappelijk bewijs voor is. Ook het gebruik van manuka als cosmetisch middel moet nog door de wetenschap worden bevestigd.
Is manukahoning gevaarlijk?
Hoewel manukahoning voordelen biedt, zijn er enkele aandachtspunten bij het gebruik ervan. Allergische reacties kunnen optreden bij gevoelige personen. Bovendien bevat manuka veel suikers, waardoor je er liever niet te veel van eet. Overleg met een zorgverlener bij gezondheidsproblemen, geniet met mate en kies voor betrouwbare, gecertificeerde manuka.
Hoe gebruik je manukahoning?
Nu we de zoete feiten en fabels over manukahoning hebben verkend, is het tijd om te duiken in de praktische kant van het gebruik ervan. Hier zijn enkele belangrijke ‘do's’ en ‘don'ts’ om in gedachten te houden bij het integreren van deze speciale honing in je dagelijkse routine.
Do's:
- Voeg het toe aan gerechten: Gebruik manukahoning als zoetstof in je maaltijden. Voeg het toe aan je ochtendthee, yoghurt, ontbijtgranen of smoothies voor een natuurlijke zoete smaak.
- Gebruik het als huidverzorging: Vanwege de potentiële antibacteriële eigenschappen kan manukahoning een geweldige toevoeging zijn aan je huidverzorgingsroutine. Breng het aan op kleine wondjes, insectenbeten of droge plekjes.
- Let op de MGO-waarde: Kies voor manukahoning met een hogere MGO-waarde (methylglyoxal). Dit geeft aan dat de honing meer van de unieke eigenschappen bevat waarvoor manukahoning bekend staat.
Don'ts:
- Vermijd overmatig gebruik: Hoewel manukahoning mogelijke voordelen biedt, bevat het ook natuurlijke suikers. Overmatig gebruik kan leiden tot een verhoogde inname van suiker, wat niet bevorderlijk is voor je gezondheid.
- Niet verhitten boven 50°C: Bij het gebruik van manukahoning in warme gerechten of dranken, is het raadzaam om verhitting te beperken tot 50°C. Hoge temperaturen kunnen de enzymen en andere nuttige stoffen in de honing namelijk vernietigen.
- Geen vervanging voor medische behandeling: Manukahoning mag nooit worden beschouwd als een vervanging voor medische behandelingen. Raadpleeg altijd een professionele zorgverlener bij ernstige gezondheidsproblemen.
Conclusie: gebruik manuka vooral als een nuttige aanvulling
Manukahoning heeft zeker wetenschappelijk onderbouwde voordelen, maar niet alles wat erover wordt gezegd, is waar. Het kan een goede aanvulling op een gezonde levensstijl zijn, maar het is belangrijk om realistische verwachtingen te hebben. Een gevarieerd dieet, voldoende beweging en een goede slaaproutine vormen altijd de basis. Als je dat op orde hebt, kan je zeker nu en dan eens van wat manukahoning genieten. Het blijft in de eerste plaats ook gewoon een geweldig lekkere en bijzondere honingsoort.
1. E. Mavric et al., Identification and quantification of methylglyoxal as the dominant antibacterial constituent of Manuka (Leptospermum scoparium) honeys from New Zealand, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18210383/
2. K.A. Allen et al., A survey of the antibacterial activity of some New Zealand honeys, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1687577/
3. R.A. Cooper et al., Absence of bacterial resistance to medical-grade manuka honey, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20549529/
4. M. Johnston et al., Antibacterial activity of Manuka honey and its components: An overview, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31294240/
5. P. Molan et al., Honey: A Biologic Wound Dressing, geraardpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26061489/
6. H.K.P. English et al., The effects of manuka honey on plaque and gingivitis: a pilot study, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15125017/
7. S.E. Maddocks et al., Manuka honey inhibits the development of Streptococcus pyogenes biofilms and causes reduced expression of two fibronectin binding proteins, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22294681/
8. H. Abuelgasim et al., Effectiveness of honey for symptomatic relief in upper respiratory tract infections: a systematic review and meta-analysis, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32817011/
9. K.R. Schell et al., The Potential of Honey as a Prebiotic Food to Re-engineer the Gut Microbiome Toward a Healthy State, geraadpleegd via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9367972/
